Tạp chí New York Review of Books (Mỹ) vừa đăng tải câu chuyện về chuyến đi thực tế tới 2 thị trấn do hai phe khác nhau kiểm soát ở miền Đông Ukraine để lột tả sự chia rẽ và cay đắng ở khu vực này.
Olga Ischenko, thị trưởng Pervomaysk, một thị trấn ở miền Đông Ukraine đang bị ly khai chiếm giữ hỏi tôi: "Họ đang chờ đợi chúng tôi phải không?" Olga hỏi như vậy bởi tôi vừa mới từ Popasnaya, một thị trấn chính phủ đang kiểm soát cách đó khoảng 5 dặm. Bà muốn biết liệu những người ở đó có muốn được ly khai “giải phóng” hay không.
Những gì đang diễn ra tại thị trấn này cho thấy miền Đông Ukraine đang bị chia rẽ sâu sắc.
Trước đây, Pervomaysk có 39.000 người, Popasnaya có 22.000 người. Người dân Pervomaysk chủ yếu sống bằng nghề khai thác mỏ; còn người dân Popasnaya làm nông nghiệp hoặc làm công nhân trong các nhà máy. Theo điều tra dân số năm 2001, đại đa số dân Popasnaya coi tiếng Ukraine là ngôn ngữ mẹ đẻ còn Pervomaysk là tiếng Nga. Cuộc xung đột đã tàn phá nền kinh tế của cả hai thị trấn. Hầu hết mọi người đều đã bỏ chạy, về phía Nga hoặc sang các khu vực khác của Ukraine.
 |
| Một khu căn hộ bị tàn phá ở Pervomaysk. |
Bà Ischenko lên làm thị trưởng Pervomaysk sau khi chồng bà Evgeny Ischenko, một nhà lãnh đạo dân quân Cossack, một phần của lực lượng ly khai Cộng hòa Luhansk tự xưng, bị sát hại hôm 22/1/2015.
Bà nói: “Tôi cần giữ vị trí này để ngăn chặn các vụ cướp bóc có vũ trang trong thị trấn”.
Kể từ khi lệnh ngừng bắn Minsk 2 được kí kết hồi đầu tháng 2/2015, tình hình có vẻ yên ắng hơn. Theo bà Olga Ischenko, khi cuộc xung đột diễn ra gay gắt nhất, dân số của Pervomaysk đã từng giảm xuống chỉ còn 8.000 người, nhưng nay nhiều người đã bắt đầu quay trở lại. Dù vậy, tất cả đều nghĩ rằng, xung đột chỉ tạm lắng xuống chứ chưa thể kết thúc.
Bà Ischenko nói: “Chúng tôi sẽ chiếm lại lãnh thổ của mình”. Ý bà là toàn bộ tỉnh Luhansk, bao gồm cả Popasnaya. Bà khẳng định rằng Cộng hòa Nhân dân Luhansk tự xưng nên trở thành một khu vực cộng hòa thuộc Nga.
Trong một khu nhà gần đó, một tòa nhà bị cháy rụi hoàn toàn. Một số phòng trống hoác do bị trúng đạn trực tiếp. Hầu hết cửa số của các căn hộ đều bị bật tung, được chắp vá hoặc được phủ bằng các tấm nhựa. Một tòa nhà khác, ở góc của khu nhà đã bị đánh sập. Chỉ có vài người đi trên đường, không gian hoang vắng, im lìm.
 |
| Cảnh tượng tương tự tại Popasnaya. |
Một phụ nữ mặc toàn đồ màu đen đi ngang qua. Đó là Natalya Sokolik, một bác sĩ 40 tuổi. Cô cho biết, hiện chỉ còn 25 trong số 250 bác sĩ ở khu vực này ở lại. Trong căn hộ của cô, nơi đã từng có 250 người sinh sống, nay chỉ còn 30 đến 40 người, tính cả những người vừa mới quay trở lại.
Cô vui vẻ nói mới được trả lương lần đầu tiên trong 8 tháng qua, 120 USD.
Hầu như chẳng còn việc làm nào ở Pervomaysk, và dù vẫn còn một số cửa hàng vẫn bán thực phẩm mở cửa, nhưng các mặt hàng thiết yếu đều đắt đỏ và chẳng ai có tiền. Khu vực này đã bị cắt bỏ khỏi hệ thống ngân hàng và tài chính của Ukraine, do vậy rất khó rút được tiền. Những người nghỉ hưu cũng không rút được tiền lương hưu.
Sokolik mơ hồ nói về tương lai: “Theo nhiều người dân ở đây, sau những gì đã xảy ra, họ không muốn trở lại là một phần của Ukraine”.
Một vài phút sau, tôi gặp một nhóm phụ nữ đang ngồi trò chuyện. Họ chỉ cho tôi chiếc hầm dưới khu nhà của họ. Họ cũng kể về 2 người đã thiệt mạng khi đang chạy tới trú ẩn ở một căn hầm gần đó.
Ở bên phía thị trấn Popasnaya, nơi chính phủ đang kiểm soát, tình hình cũng chẳng có gì khá hơn.
 |
| Nhiều người cho rằng, cuộc xung đột chỉ tạm lắng chứ chưa chấm dứt. |
Hiện tại, Popasnaya cũng yên ả như Pervomaysk. Một bác sĩ có tên Alexander Kavalchuk cho hay, năm 2011, dân số Popasnaya là khoảng 22.000 người, nhưng hiện nay chỉ còn khoảng 5.000 người. Tuy nhiên, khoảng 70 % nhân viên y tế của bệnh viện trong khu vực vẫn ở lại hoặc đã quay về. Không giống như ở Pervomaysk, nhân viên ở đây vẫn được trả lương vì hệ thống ngân hàng vẫn đang hoạt động.
Theo Kavalchuk, nhiều người trong số những người đang ở lại Pervomaysk đã ủng hộ cho Nga trong các cuộc trưng cầu dân ý chống Ukraine của ly khai hồi tháng 5/2014, nhưng giờ họ đã “nếm mùi”, nhiều người đang thấy hối tiếc vì điều đó.
Ông này còn cho biết Kavalchuk vẫn giữ liên lạc với bạn bè và gia đình ở lãnh thổ ly khai kiểm soát và nhiều người nói rằng “họ đang thấy rất chán nản”. Nhưng ông cũng thừa nhận, ở Popasnaya cũng có nhiều người đang ủng hộ ly khai.
Ông Alexander, 52 tuổi, cho biết ông không thể rời Popasnaya vì còn phải chăm sóc cha mẹ. Họ đã quá già yếu và không thể đi được. Căn hộ của ông cũng bị phá hủy. Ông nói: “Tôi không biết ai đã bắn vào căn hộ. Nhưng tôi chắc chắn đó là từ phía Pervomaysk. Chúng tôi đang chán ngán tất cả mọi người và mọi thứ. Chúng tôi muốn một Ukraine thống nhất nhưng ly khai và Ukraine cần đối thoại”.
Trung tâm Popasnaya đã bị tàn phá mặc dù với mức độ nhẹ hơn ở Pervomaysk. Các đống quần áo nằm rải rác trên các đống đổ nát khi một căn hộ bị “xé toang” bởi một quả tên lửa.
Tại một cửa hàng tạp hóa, một phụ nữ có tên Oxana cho hay, con trai cô đã tới Nga. Một nửa bạn bè của cô cũng đã tới Nga. Cô nói: “Tôi ủng hộ Ukraine ngay từ đầu, nhưng nhiều người không như vậy. Thành thật mà nói, bản thân thị trấn này cũng đang bị chia rẽ”.
Nội dung được thực hiện qua tham khảo nguồn tin từ tạp chí New York Review of Books của Mỹ, chuyên có bài về văn hóa, văn học, kinh tế, khoa học, các mối quan hệ chính trị. Ấn phẩm đầu tiên của tạp chí này ra đời từ năm 1963.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét