Vì sao tổng thống Belarus bỗng trở mặt với phương Tây?

Tổng thống Belarus và ông Putin hồi năm ngoái

Khi phương Tây nghĩ rằng họ đã lôi kéo được tổng thống Belarus, Alexander Lukashevich ngả về phía Tây và tách rời khỏi ảnh hưởng của Nga thì ông Lukashevich đã khiến tất cả việt vị. Phát biểu gần đây của tổng thống Belarus cho thấy ông không tin tưởng phương Tây một chút nào và quay lại ca ngợi Nga.

Belarus là đồng minh thân cận của Nga kể từ sau khi Liên Xô tan rã. Trong khủng hoảng Ukraine vừa qua, phương Tây ra lệnh trừng phạt Nga và muốn lôi kéo Belarus về phía mình. Chỉ cần Belarus tách rời Moscow thì uy tín chính trị của Nga sẽ sụt giảm nghiêm trọng không khác gì Anh nghỉ chơi với Mỹ.

Phương Tây có vẻ đã làm tốt điều này trong giai đoạn cuối năm ngoái. Trợ lý ngoại trưởng Mỹ phụ trách châu Âu Victoria Nuland bỗng dưng vỗ về Belarus bằng tuyên bố quan hệ hai nước đã tiến triển và mở ra nhiều cơ hội đối thoại, hợp tác.

 Tổng thống Belarus sau đó đã ra lệnh cho các bộ trưởng trong nội các của ông ngừng giao dịch với Nga bằng đồng rúp. Thay vào đó, nước này sẽ giao dịch chỉ bằng USD hay euro. "Giao dịch thương mại với Nga không phải bằng rúp mà bằng USD", Lukashenko tự trả lời. "Và chúng ta cũng thanh toán tiền nhập năng lượng của Nga không phải bằng rúp mà bằng USD. Ngược lại, khi chúng ta giao dịch với Nga thì cũng nhận USD hay euro thôi", ông chỉ thị rồi nói thêm: “Nếu Nga cứ đòi thanh toán bằng rúp thì phải áp dụng tỉ giá hiện tại, theo từng giờ”.

Khi đến thăm Ukraine cuối năm ngoái thì ông Lukashenko còn tuyên bố khiến phương Tây ấm lòng: “"Tôi muốn bảo đảm với các bạn (chính quyền Kiev) rằng trong các vấn đề chính trị, chúng tôi là hoàn toàn minh bạch, hoàn toàn chân thành và thẳng thắn. Nếu chúng ta có thể làm điều gì đó với nhau hoặc chúng tôi có thể làm điều gì đó cho Ukraine hoặc nếu chúng tôi thấy rằng Ukraine có thể làm điều gì đó cho chúng tôi trong vấn đề kinh tế, chúng tôi sẽ cho các bạn biết một cách trực tiếp và công khai. Trong trường hợp này, các bạn hoàn toàn có thể tin tưởng vào chúng tôi".

Sự thân thiết của Belarus với phương Tây khi đó khiến Nga còn phải bực mình và cảnh báo ông Lukashevich coi chừng sẽ đi vào vết xe đổ của Slobodan Milosevic hay Muammar Gaddafi

Rồi sau một thời gian xích lại phương Tây mà không có hiệu quả, tổng thống Belarus lại nhận được một tin khiến ông vỡ mộng. Thật sự phương Tây không tin tưởng ông mà muốn đưa đối thủ chính trị của ông là Mikola Statkevich lên trong cuộc bầu cử tổng thống vào 2016.

Trong cuộc bầu cử cách đây 5 năm, ông Mikola Statkevich là đối thủ chính của ông Lukashenko và rất được lòng phương Tây nhờ tư tưởng bài Nga. Sau đợt bầu cử đó, ông  Statkevich bị tống giam 6 năm tù vì tội biểu tình gây rối, chống lại chính quyền.

Khi nhận ra sự thật này, tổng thống Belarus mất hết niềm tin vào phương Tây. Đó là lý do ông tuyên bố: “Trước hết, tôi không tin tưởng nhiều các đối tác phương Tây. Đó là chuyện chính trị. Ngày nay, lập trường của Belarus là thuận lợi cho phương Tây và họ sẽ cảm ơn chúng tôi đối với một số vấn đề (nhấn mạnh ở từ "ngày nay" và "một số vấn đề"). Nhưng tôi là một người thực dụng và hiểu rất rõ: sẽ không có sự thay đổi lớn trong quan hệ của Châu Âu, Mỹ và Belarus trước khi cuộc bầu cử tổng thống diễn ra".

Về quan hệ với Nga, ông khẳng định không nghe phương Tây xúi dại để đi đòi đất tranh chấp với Nga trong lúc quan hệ hai nước đang tốt đẹp. Ông cũng cảnh báo phương Tây: “Nếu ai đó có ý tưởng điên rồ rằng phong trào Maidan có thể hoặc sẽ xảy ra ở Belarus, trước hết người đó phải bỏ ngay suy nghĩ này. Maidan sẽ không bao giờ xảy ra ở Belarus".

Và ngay cả “những người bạn” Ukraine mà ông Lukashenko gọi cách đây hơn tháng cũng bị một cái tát đau với tuyên bố: Crimea không phải đất của người Ukraine.