'Cộng hòa nhân dân Donetsk' hướng tới 'liên bang hóa' Ukraine

Hai lãnh đạo của DPR

Việc tuyên bố Cộng hòa Nhân dân Donetsk tự xưng (DPR) là kế thừa của Cộng hòa Donetsk-Krivoy-Rog, thể hiện việc thúc đẩy quan điểm liên bang hóa Ukraine, theo trang Business Insider.

Cộng hòa Donetsk-Krivoy-Rog là một khu vực từng tuyên bố độc lập khỏi Ukraine vào ngày 12.2.1918 và 36 ngày sau, đem Ukraine vào thành một nước cộng hòa thuộc khối Liên Xô.

Việc Cộng hòa nhân dân Donetsk kế thừa của Cộng hòa Donetsk-Krivoy-Roy, được quốc hội nước tự phong ở đông Ukraine này tuyên bố trong một nghị quyết hôm 6.2: 

“Chúng tôi, các nghị sĩ DPR ý thức được trách nhiệm về quá khứ và mở hướng đến tương lai, tuyên bố sự kế thừa truyền thống Cộng hòa Donetsk-Krivoy-Rog và tuyên bố quốc gia DPR là kế thừa của nước cộng hòa này”.  

Nghị quyết này cũng được gửi đến Cộng hòa nhân dân Luhansk tự xưng (LPR), theo Interfax.

Một thủ lĩnh của DPR là Andrei Purgin, lưu ý lãnh đạo LPR đang xem xét  thông qua một nghị quyết tương tự.

Theo trang Business Insider, việc DPR ra nghị quyết này cho thấy dự án Nước Nga mới -từng được Tổng thống Putin đề câp - đang được tiến hành và các nước cộng hòa ly khai ở đông Ukraine đang bắt đầu hướng đến sự thống nhất và liên bang hóa Ukraine.

Nghị quyết của DPR ban hành trước cuộc họp tại Moscow tối 6.2, giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin với đồng nhiệm Pháp Francois Hollande và nữ Thủ tướng Đức Angela Merkel, chưa đạt được tiến bộ nào để ngưng bắn ở đông Ukraine.

Một người trong cuộc nói với trang Business Insider:

“DPR ra nghị quyết tự tuyên bố là thừa kế của Cộng hòa Donestk-Krivoy-Rog nhằm thúc đẩy ý tưởng liên bang hóa Ukraine và để kiểm soát thêm lãnh thổ, do có cuộc nói chuyện giữa các ông bà Putin-Hollande-Merkel.

Nó có thể được xem là một cách mở rộng DPR và LPR và khả năng hai cộng hòa này sáp nhập lại với nhau”.

Vẫn theo trang tin trên, chính phủ Nga ủng hộ liên bang hóa ở Ukraine, sau khi Nga sáp nhập Crimea hồi tháng 3.2014. Việc liên bang hóa sẽ giúp miền Đông Nam Ukraine có quyền tự chủ hơn.

Theo báo Guardian, trước đây Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov từng nói về kế hoạch liên bang hóa:

“Mỗi vùng (ở Ukraine) sẽ có quyền kiểm soát các mảng kinh tế, thuế, văn hóa, ngôn ngữ, giáo dục và quan hệ văn hóa, ngoại thương với các nước láng giềng hoặc các khu vực”.

Hồi tháng 11.2014, chuyên gia địa chính trị Ian Bremmer lưu ý: “Xem ra Điện Kremlin đang nhắm tới việc khiến Crimea và đông nam Ukraine trở thành một khối duy nhất”.

Quân ly khai chống quân Kiev ở đông Ukraine

Xa hơn, các vùng ly khai đang tự tuyên bố là thừa kế của một khu vực Liên Xô, gồm đất hiện do Kiev kiểm soát.

Nếu quân ly khai hướng tới việc tái lập Cộng hòa Donestk-Krivoy-Rog, họ sẽ cần chiếm được thành phố cảng chiến lược Mariupol, để kết nối thủ phủ Donetsk với phía bắc, đường biển và đường bộ tới bán đảo Crimea của Nga.

Thành phố Mariupol 500.000 dân mang tính quan trọng cho việc xuất khẩu ngũ cốc và thép của miền đông Ukraine, nên thành phố này trở thành một mục tiêu lý tưởng để chiếm của phe ly khai đang chật vật về kinh tế.

Giáo sư Valery Solovey nói với trang Gazeta.ru: “Tính tiếp diễn của lịch sử chỉ có giá trị khi có nguồn lực. Và nguồn lực chính của họ chính là vị thế của Nga”.

Bảo Vĩnh (theo Business Insider)