Phương Tây lo ngại Nga đưa vũ khí hạt nhân tới Crimea

Tổng thống Nga Vladimir Putin

(CATP) Nga đang di chuyển các hệ thống vũ khí hạt nhân chiến thuật vào bán đảo Crimea, trong khi chính quyền Obama ủng hộ những cuộc đàm phán không chính thức nhằm cắt giảm việc triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật của Mỹ ở châu Âu. Ba lãnh đạo cao cấp thuộc phe Cộng hòa trong Hạ viện Mỹ cách đây hai tuần đã viết thư cho Tổng thống Obama cảnh báo rằng Moscow sẽ dàn trận tên lửa hạt nhân và máy bay ném bom có trang bị tên lửa hành trình tầm xa vào lãnh thổ này. Washington Free Beacon dẫn một đoạn trong lá thư có chữ kỹ của Chủ tịch Ủy ban Quân lực Howard P. “Buck” McKeon cùng hai chủ tịch tiểu ban khác trong hạ viện viết: “Việc đặt những vũ khí hạt nhân trên lãnh thổ này... là một hành động... đáng nghi ngại. Nó đặt vũ khí hạt nhân của Nga gần với tâm của NATO hơn...”. Trong thư, họ viết rằng trong những tháng gần đây, Nga “đã leo thang sử dụng các mối đe dọa hạt nhân tới một mức chưa từng thấy kể từ Chiến tranh lạnh”. Trong một diễn tiến liên quan, chính quyền Obama đang tài trợ cho các cuộc thương thuyết về kiểm soát vũ khí với Nga thông qua một viện nghiên cứu chính sách ở Washington, nhằm hạn chế vũ khí hạt nhân chiến thuật của Mỹ ở châu Âu. Vòng đầu tiên của các cuộc đàm phán diễn ra ở Vienna hôm thứ hai và thứ ba tuần trước. Nhiều ý kiến chỉ trích nói các quan chức về kiểm soát vũ khí của chính quyền Obama tại Bộ Ngoại giao và Lầu Năm Góc đang sử dụng các cuộc đàm phán không chính thức làm cơ sở cho việc cắt giảm vũ khí hạt nhân chiến thuật trong tương lai. Những động thái cắt giảm như vậy chắc chắn sẽ bị các đồng minh NATO phản đối, đặc biệt là Đông Âu, vốn đang lo sợ những đe dọa quân sự tăng lên từ Nga. Đề cập những triển khai hạt nhân ở Crimea, lần đầu tiên James Inhofe của Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ hồi tháng trước tiết lộ rằng, ông Putin trong tháng tám đã công bố phê chuẩn bố trí tên lửa tầm ngắn Iskander-M có đầu đạn hạt nhân cùng nhiều oanh tạc cơ Tu-22 có sức mạnh hạt nhân ở Crimea, nằm trên biển Đen. Các nhà lập pháp Mỹ cho rằng việc triển khai hạt nhân của Nga ở Crimea mô tả “hành động xé nát rõ ràng và không thể thu hồi được” thỏa thuận năm 1997 giữa NATO và Nga rằng cho phép Nga duy trì sự hiện diện quân sự bên trong khối liên minh này. Họ nói các kế hoạch bố trí hạt nhân và sự vi phạm hiệp ước của Nga lẽ ra phải được thảo luận trong hội nghị thượng đỉnh gần đây của NATO, nhưng điều này lại không diễn ra. Các nghị sĩ Mỹ đang thúc giục Tổng thống Obama báo cáo Quốc hội về mối đe dọa từ những động thái mới của Nga ở Crimea. Họ cũng kêu gọi tổng thống đình chỉ Hiệp định NATO - Nga và yêu cầu chuyển toàn bộ nhân viên quân sự Nga ra khỏi các cơ sở khác của NATO. Họ yêu cầu Mỹ và đồng minh ngừng các chuyến bay giám sát việc kiểm soát vũ khí của Nga tiến hành theo Hiệp ước Bầu trời mở. Ba nhà lãnh đạo Hạ viện kêu gọi chính quyền bắt đầu nghiên cứu và phát triển trên các địa điểm đã triển khai những tên lửa đạn đạo và tên lửa hành trình tầm trung phóng từ đất liền, nếu Nga từ chối quay trở lại tuân thủ Hiệp ước INF về các Lực lượng Hạt nhân tầm trung được ký năm 1987. MINH PHƯƠNG