Dọa cắt khí đốt, Kiev đẩy Donbass ra xa tầm tay

Quan hệ quốc tế) - Thủ tướng Yatseniuk vừa đề xuất ngừng cung cấp khí đốt cho các khu vực đông nam Ukraine, hành động này sẽ đẩy Donbass ngày càng xa tầm tay Kiev hơn.

Ngày 31-10, người đứng đầu Chính phủ Ukraine - Thủ tướng Arseni Yatseniuk đề nghị xem xét sự hợp lý của kế hoạch cung cấp khí đốt cho các lãnh thổ đông nam đất nước, hiện không do Kiev kiểm soát.

"Tôi đề xuất đưa câu hỏi này vào cuộc họp Hội đồng an ninh và quốc phòng Ukraine và tôi sẽ trao đổi với Tổng thống Poroshenko  về vấn đề này" - một quan chức cao cấp Ukraine cho biết tại một cuộc họp bàn về năng lượng.

Điều này được giải thích là do thực tế Ukraine không nhận được "hàng trăm triệu" USD tiền bán khí đốt từ khu vực hiện do lực lượng ly khai của Nhà nước Liên bang Novorossiya, bao gồm Cộng hòa nhân dân Donetsk (Donetsk People's Republic - DPR) và Cộng hòa nhân dân Lugansk (Lugansk People's Republic - LPR) kiểm soát.

Cũng trong ngày 31-10, Phó giám đốc Naftogaz Ukraine là Sergei Perelom thông báo, trong tháng 10 hãng thất thu 700 triệu grivna (54 triệu USD) và trong cả mùa sưởi ấm, thiệt hại này có thể vào sẽ khoảng 6-7 tỷ grivna (460-540 triệu USD).

Thủ tướng Ukraine đã đưa ra đề nghị xem xét cắt khí đốt của Donbass

Ông Perelom cũng tuyên bố rằng Naftogaz Ukraine có mọi điều kiện kỹ thuật để ngừng việc cung cấp khí. Tuy nhiên, trên thực tế Kiev không thể làm được điều này do khu vực Lugansk có những đầu mối đường ống dẫn khí của Nga vào Ukraine, mà khu vực này không do quân đội Ukraine kiểm soát.

Ngoài ra, các quan chức của chính quyền Nhà nước Liên bang Novorossiya cũng đã trù liệu vấn đề này từ rất lâu trước đây. Ngay từ đầu tháng 9, Liên bang Novorossia đã tiến hành đàm phán với Nga về việc cung cấp khí đốt riêng biệt với Kiev cho Donetsk và Lugansk.

Ngày 4-9, Bộ trưởng Bộ An ninh Quốc gia DPR Leonid Baranov tuyên bố, các quan chức của Cộng hòa Nhân dân Donetsk tự xưng (DPR) đang đàm phán với Nga về việc Moscow sẽ cung cấp khí đốt cho Donbass, độc lập với tuyến đường ống cung cấp cho Kiev.

Phát biểu tại một cuộc họp báo, ông Baranov nói: “Quan chức của chúng tôi hiện đang có mặt ở Moscow để bàn bạc các vấn đề về mùa đông năm nay và khả năng cung cấp khí đốt của Nga cho Donbass. Chúng tôi có tuyến đường ống riêng và sẽ được bảo đảm nguồn cung cấp khí đốt”.

Hành động cắt khí đốt của đông nam Ukraine sẽ khiến Donbass ngày càng xa rời Kiev hơn

Ông còn cho biết, hệ thống đường ống dẫn khí đi vào khu vực Lugansk và đi ra vùng Donetsk được xây dựng riêng biệt, 2 tỉnh thuộc vùng Donbass là hai khu vực duy nhất trên toàn đất nước Ukraine hoàn toàn không phụ thuộc vào sự điều phối và cung cấp khí đốt chung của Kiev.

Đồng thời, khi đó ông cũng lưu ý rằng còn quá sớm để nói về giá khí đốt của Nga cho DPR và LPR. Tuy nhiên, có thể nhận định là giá khí đốt cung cấp cho Donbass có thể sẽ thấp hơn nhiều so với giá khí đốt Nga vừa áp dụng cho Ukraine.

Hiện chưa có thông báo chính thức từ Nga nhưng nếu Moscow thực sự cung cấp khí đốt riêng cho Donbasss thì chắc chắn đây sẽ là một động thái bị đặt dấu hỏi. Phải nói rõ, điều này khác hoàn toàn với việc cung cấp hàng viện trợ đến cho đông nam Ukraine mà trước đây Nga đã làm, đó là một hành động nhân đạo nên không ai có thể chê trách Moscow.

Một điều dễ thấy hơn, trong thời điểm này, việc Thủ tướng Yatseniuk đề xuất cắt khí đốt khu vực đông nam Ukraine sẽ càng làm cho Donbass ngày càng xa tầm tay Kiev hơn.

Ngày 31-10, Nga, Ukraine và Ủy ban châu Âu đã ký văn bản về kế hoạch khí đốt mùa đông, dự trù nối lại chu trình cung cấp khí đốt của Nga cho Ukraine và đảm bảo trung chuyển quá cảnh không gián đoạn sang châu Âu vào mùa đông này. Văn kiện ba bên này là thỏa thuận có tính chất ràng buộc pháp lý. Văn bản mang chữ ký của Bộ trưởng Năng lượng Nga AleksandrNovak, Bộ trưởng Năng lượng Ukraine Yuri Prodan và Phó Chủ tịch Ủy ban châu Âu phụ trách vấn đề năng lượng Günther Oettinger. Ngoài ra, "Gazprom" và "Naftogaz Ukraine" cũng đã ký phụ lục hợp đồng, ghi nhận những điều kiện để cung cấp khí đốt của Nga trong khoảng thời gian cho đến hết tháng 3 năm 2015. Những người ký vào văn bản này là lãnh đạo tập đoàn "Gazprom" Aleksei Miller và lãnh đạo “Naftogaz" Andrei Kobolev. Trong hợp đồng vừa ký kết, Nga sẽ chiết khấu 10% trên mỗi 1.000 m3 khí đốt mà Kiev đặt mua từ giờ đến hết quý 1 năm 2015, sau ngày 31/3/2015, thời điểm khoản chiết khấu 100 USD hết hạn, mức giá bán sẽ vào khoảng 460 - 470 USD/1.000 m3.  Ông Yuri Prodan, Bộ trưởng Năng lượng Ukraine, cho biết theo thỏa thuận, đến hết năm nay nước ông sẽ mua khí đốt với giá 378 USD cho 1.000 m3, và phải trả 365,99 USD cho mỗi 1.000 m3 trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 3/2015. Nga cắt nguồn cung cấp khí đốt hồi tháng 6, cho rằng Kiev nợ khoảng 5 tỷ USD. Khoản nợ này sau đó được giảm xuống còn 3,1 tỷ USD. Nga và EU đã thống nhất là từ nay đến cuối năm, Ukraine phải thanh toán khoản nợ 3,1 tỷ USD, cộng với thanh toán trước khí đốt cho từ giờ đến cuối năm vào khoảng 1,45 tỉ.

• Thiên Nam