Tổng thống Ukraine đã tính toán sai?

Quan hệ quốc tế) - Kết quả bầu cử Quốc hội Ukraine sắp ngã ngũ, những tính toán của Tổng thống chocolate đang cho ra đáp số không như mong muốn.

 Thủ tướng từ chối liên minh với Tổng thống...

Thông tin từ Ủy ban Bầu cử Trung ương Ukraine ngày 29/10/2014, sau khi kiểm đến 97,7% số phiếu, kết quả cho thấy Đảng Mặt trận nhân dân của Thủ tướng Arseny Yatsenyuk vẫn đang dẫn đầu với 22,18% phiếu bầu và vị trí thứ hai là đảng Khối Poroshenko với 21,2% phiếu bầu.

Kết quả này tất nhiên đã bất lợi cho Tổng thống Petro Poroshenko. Và việc "Khối Poroshenko" nhanh chóng đặt liên hệ với đảng Mặt trận nhân dân về một liên minh cầm quyền là hoàn toàn dễ hiểu. Với kết quả bầu cử như trên, không một đảng nào đủ số ghế để đơn phương đảm bảo quyền lợi cho mình.

Tuy nhiên, những đề nghị từ phía Tổng thống đã bị Thủ tướng Yatsenyuk khước từ. Ngày 29/10, ông Yatsenyuk khẳng định phản đối thỏa thuận liên minh mà đảng của Tổng thống đề nghị. Thay vào đó, Mặt trận nhân dân bắn đi những tín hiệu đề nghị thành lập liên minh với Đảng Tự lực của Thị trưởng Lvov - Andriy Sadovy và Đảng Tổ quốc của cựu Thủ tướng Yulia Tymoshenko.

Hai đảng mà Yatsenyuk muốn thành lập liên minh đang chiếm giữ số phiếu bầu ở vị trí thứ 3 và thứ 4 với hơn 10% số phiếu của cử tri. Đồng thời, hai đảng này có đường lối không khác so với đảng Mặt trận nhân dân.

Tổng thống Poroshenko (phải) và Thủ tướng Yatsenyuk bàn về việc thành lập liên minh đảng cầm quyền trong Quốc hội khóa mới.

Điều này cho thấy Khối Poroshenko đang đứng trước nguy cơ rất lớn sẽ bị cô lập, dù kết quả bầu cử khá ấn tượng.

Quay trở lại với lý do mà Tổng thống Poroshenko dù đã tại vị được 5 tháng bỗng bất ngờ ra quyết sách giải tán liên minh cầm quyền và tổ chức bầu cử Quốc hội trước thời hạn. Người ta có thể hiểu được rằng Poroshenko không có đủ quyền lực cũng như sự hẫu thuẫn cho các chính sách của mình, bởi trong cái liên minh cầm quyền ấy không có tên của đảng phái chính trị mà ông đang gửi thân từ cuộc tranh cử trước.

Và tất nhiên, Poroshenko đã tính toán rằng khi tổ chức bầu cử Quốc hội, ông sẽ có được một chiến thắng áp đảo để có đủ quyền tự quyết, hoặc tổ chức một liên minh cầm quyền mới trong đó mình nắm giữ vai trò chủ trì.

Tuy nhiên, những phép tính ấy dù ngây thơ, hay tinh tế thì cũng đang cho ra một kết quả duy nhất: vai trò của tổng thống yếu đi còn cục diện chẳng có gì thay đổi.

Một điều đáng chú ý khác, Arseny Yatsenyuk vẫn muốn tiếp tục giữ cương vị Thủ tướng. Đồng nghĩa với việc Poroshenko nếu muốn tại vị yên lành trên chức Tổng thống, ông sẽ phải chấp thuận theo những đường lối chính sách mà Thủ tướng cũng như liên minh cầm quyền sắp thành lập.

Nội chiến tái phát?

Một khi Khối Poroshenko không có được một chân trong liên minh cầm quyền, điều này đồng nghĩa với việc chính trị Ukraine chẳng khác gì so với trước khi giải tán liên minh cầm quyền cũ. Và vào thời điểm đó, đường lối chủ chiến được duy trì qua các chiến dịch tấn công tổng lực, quy mô lớn nhằm vào những người ly khai miền Đông (được gọi là khủng bố).

Và đến thời điểm hiện tại, tình hình thậm chí còn xấu hơn, khi Thủ tướng Yatsenyuk tuyên bố chính quyền Ukraine sẽ phải tiến hành cuộc chiến chống những kẻ khủng bố miền Đông cho đến khi không còn những kẻ chống phá. Điều này đồng nghĩa với việc, Quốc hội mới và Thủ tướng Yatsenyuk đang quyết tâm thanh lọc sắc tộc tới mức không còn tư tưởng thân Nga trên lãnh thổ Ukraine.

Phe ly khai đang sẵn sàng cho các chiến dịch quân sự chống Kiev

Ngay sau khi kết quả bầu cử được xét đến hơn 90% số phiếu và mô hình của liên minh cầm quyền mới hình thành, Ukraine cũng lập tức rút đi thỏa thuận về phân định lãnh thổ cũng như quy chế đặc biệt với miền Đông. Điều này không khác gì lời tuyên chiến từ phía Kiev, đáp lại việc ly khai tuyên bố không còn giá trị của hiệp định ngừng bắn.

Sự xấu đi của cục diện còn được thể hiện ở chỗ, Yatsenyuk đang được hậu thuẫn một cách mạnh mẽ từ phương Tây. Ngay sau khi cuộc bầu cử kết thúc và đi vào công tác kiểm phiếu, Mỹ, Anh, Pháp, Italia, Tây Ban Nha... thậm chí là cả Liên Hợp Quốc cũng đã dùng những mĩ từ để ngợi ca cuộc bầu cử này. Ví dụ như "dân chủ tuyệt đối", hay "đáp ứng nguyện vọng của cử tri", "phản ánh nguyện vọng của nhân dân"... Và 100% các nước phương Tây ủng hộ kết quả cuộc bầu cử này.

Tất nhiên họ ủng hộ, bởi họ đã có trong tay một Ukraine một lòng một dạ bài Nga và quyết tâm tẩy trừng mọi dấu hiệu thân Nga trên đất nước Đông Âu ấy.

Sự cổ vũ của phương Tây, quan điểm đầy tính dân tộc cực đoan của Yatsenyuk và đảng của ông đang đặt Ukraine trong đêm trước của một trận nội chiến đẫm máu.

Ly khai đã thay đổi

Dù cục diện Ukraine không có gì thay đổi, nhưng tương quan lực lượng đã rất khác biệt. Nếu trước đây, khi bắt đầu những chiến dịch quy mô lớn hồi tháng 7, 8, 9, đỉnh điểm là tháng 8/2014, quân đội Ukraine đã giành được Slavyansk - một trong 3 thành trì của người ly khai.

Than đá từ các mỏ than ở Donetsk vận chuyển tới những vùng thuộc ly khai chiếm đóng và đến bán đảo Crimea

Nhưng thời điểm hiện tại, lực lượng ly khai đã có một thời gian dài thực hiện ngừng bắn để nuôi quân trữ lương. Đồng thời, những ngày gần đây, đoàn xe viện trợ nhân đạo từ phía Nga đi lại như mắc cửi trên những vùng lãnh thổ mà ly khai đang kiểm soát. Cuối tháng 8, đầu tháng 9, lực lượng ly khai đã có những chiến dịch phản công mạnh mẽ. Nếu hiệp đình ngừng bắn không được ký kịp thời, có lẽ lúc này, Mariupol đã vào tay của phe ly khai.

Thêm một điểm chênh lệch, Ukraine đang lâm vào cảnh ngân khố trống rỗng, không đủ sức nuôi quân, không đủ duy trì chiến phí, vũ khí khí tài đều thiếu trầm trọng. Và đặc biệt, điều khiến Kiev lo lắng nhất vào thời điểm này, họ không có đủ năng lượng và nguyên liệu cho mùa đông sắp tới.

Trong khi đó, lực lượng ly khai hoàn toàn ung dung bởi họ vẫn nhận được sự hậu thuẫn từ Nga về khí đốt. Còn về năng lượng, miền Đông là vựa than lớn nhất của Ukraine, cung cấp nhu cầu cho cả nước. Ly khai và Kiev hoàn toàn khác biệt nhau về vấn đề này.

Việc chênh lệch tương quan thế và lực giữa ly khai và Kiev đã khiến Nga hoàn toàn có thể yên tâm xem tiếp vở kịch này trong tư thế của người quan sát. Đó là lý do vì sao Moscow vừa ủng hộ chính quyền thân phương Tây của Kiev, vừa ủng hộ chính quyền ly khai ở miền Đông tổ chức bầu cử.

• Đỗ Phong