Cuộc nội chiến ở Ukraine còn một tác động kinh hoàng trong những tháng mùa đông sắp tới, khi các mỏ than đã phải đóng cửa. Cuộc khủng hoảng năng lượng bắt đầu từ việc Nga cắt nguồn cung khí đốt cho Ukraine, càng căng thẳng hơn bởi nguồn cung than bị đứt mạch.
Trong tình hình này, Ukraine đối mặt với viễn cảnh một mùa đông lạnh cắt da cắt thịt, các thành phố bị đe dọa mất nguồn năng lượng để sưởi ấm và vận chuyển lương thực, cùng lúc đối mặt với những cuộc nã pháo, oanh kích.
Từ sau Thế chiến 2, châu Âu từng trải qua những cuộc xung đột quân sự mùa đông, nhưng trong khi dân số Sarajevo lúc bị bao vây hồi đầu thập niên 1990 vào khoảng 430.000 người, thì riêng tại 2 thành phố Donetsk và Luhansk (đông Ukraine) có đến hơn 1 triệu và 440.000 dân, rìa vùng chiến sự thì có 1,43 triệu dân ở Kharkiv.
Các thành phố không bị chiến sự như thủ đô Kiev và Lviv ở miền tây cũng vẫn nằm trong “chiến tuyến” của “Đại tướng mùa đông”. Số cư dân hai thành phố này đã tăng lên 3 triệu và 800.000 người, do đó là điểm đến của người “chạy giặc” khỏi miền đông và từ bán đảo Crimea.
Chính phủ Ukraine đã phải thừa nhận họ không đủ nguồn chất đốt để sưởi ấm các ngôi nhà, giữ cho các xí nghiệp hoạt động suốt mùa đông khắc nghiệt.
Mà cuộc khủng hoảng năng lượng này còn bị bồi thêm bởi kinh tế suy thoái nặng, được dự đoán sẽ giảm khoảng 7%, nhưng bà Valeria Gontareva thuộc Ngân hàng quốc gia Ukraine cảnh báo cuối tuần qua: tỉ lệ suy thoái kinh tế thật phải là 10%.
Hàng xuất khẩu qua Nga - thị trường chính của Ukraine - sẽ rớt 35%, theo bà Gontareva, trong khi đồng tiền hryvnia của Ukraine bị mất giá 50% so với đồng USD từ 9 tháng qua.
Sau khi Nga cắt nguồn cung ứng khí đốt cho Ukraine vì Ukraine nợ tiền mua khí đốt mà không trả, Kiev phải thay thế sự thiếu nguồn cung bằng cách nhận khí đốt Nga từ các nước như Ba Lan, Hungary và Slovakia.
"Với tôi, xem ra kẻ chiến thắng mùa đông này sẽ là người Nga. Họ luôn thắng trận trong mùa đông mà, đúng không?".
Một cựu giáo viên ở Kiev nói
Nhưng tập đoàn khí gaz Gazprom (thuộc Nhà nước Nga) đã phàn nàn chuyện này là “cơ chế bán gian lận” và dọa giảm xuất khẩu khí đốt qua các nước trên, để họ không có nguồn khí chuyển qua Ukraine.
Tại hội nghị quốc tế Yalta ở Kiev năm nay, sau khi Ukraine mất bán đảo Crimea sáp nhập vào Nga, Bộ trưởng Năng lượng Ukraine Yuriy Prodan đã cáo buộc Nga sử dụng nguồn khí đốt làm “công cụ chính trị”.
Ông nói thêm rằng để vượt qua mùa đông, chính quyền phải vận dụng các biện pháp chẳng được lòng dân, gồm các mệnh lệnh hành chính nhằm giảm năng lượng tiêu thụ.
Nguồn than bị cắt đã giáng một đòn mạnh, dù Ukraine là nhà sản xuất than lớn hàng thứ hai châu Âu, nhưng hơn một nửa trong 115 mỏ than đã phải ngưng hoạt động và sản lượng giảm mạnh.
Thủ tướng Arseniy Yatsenyuk cho biết: “Các mỏ đã bị đánh bom, nên không thể sản xuất than để cung cấp cho các nhà máy điện. Từ đó chúng tôi bị nhiều rắc rối về điện và nguồn sưởi ấm. Tình hình này trong mùa đông sẽ rất, rất khó khăn”.
Oleg Tsarev, một cựu ứng cử viên tổng thống và nay là thủ lĩnh ly khai nên bị Kiev truy nã vì tội phản quốc, đồng ý với ông Yatsenyuk rằng những gì xảy ra trong mùa đông tới sẽ rất đáng chú ý:
“Tôi cho rằng sẽ có những thay đổi lớn cho Ukraine, quan trọng nhất là Kiev sẽ giải quyết cuộc khủng hoảng kinh tế, cái lạnh, mùa đông đang đến gần như thế nào?”.
Tsarev cùng các “chiến hữu” tin tưởng 2 thành trì Donetsk và Luhansk sẽ thoát được tình hình này: Nga có đường ống dẫn khí vào vùng này, các cuộc thương lượng mua khí đốt giá rẻ đã được bắt đầu.
Nhưng thời chiến thì không thể bảo đảm được điều gì: các nhà máy điện ở Donetsk đã bị quân Ukraine nã pháo nhiều lần, khiến nguồn điện, nguồn nước bị cúp, chưa nói đến nguy cơ các nhà máy này bị phá hoại.
Tại thành phố cảng Mariupol đã có những cuộc tấn công của phe đòi ly khai có xe bọc thép do Nga sản xuất. Nhưng các thành viên Tiểu đoàn Biển Azov (một đạo quân tư nhân do một đại gia lập để chiến đấu cho chính phủ Ukraine) nói đã có kế hoạch đối với các đường ống dẫn khí.
Denys, một kỹ thuật viên ở Kharkiv gia nhập tiểu đoàn hồi 4 tháng trước, nói: “Thời bình, việc phá hoại một đường ống sẽ bị buộc tội phá hoại. Nhưng ở đây, chúng tôi đánh nhau với bọn khủng bố và nếu chúng dùng nguồn cung ứng khí đốt làm vũ khí thì hành vi ấy lại là chính đáng”.
Denys nói tiếp: “Nếu chúng khiến phần còn lại của tổ quốc phải chịu đựng thì các vùng đất mà bọn khủng bố cũng phải chịu đựng”.
Chiến hữu Grigory của Denys là một cựu giáo viên người Kiev, lại không nghĩ thế:
“Nó chỉ khiến dân thường Ukraine phải khổ. Lãnh đạo “Cộng hòa nhân dân Donetsk” tự phong đã có máy phát điện riêng, nguồn khí riêng. Với tôi, xem ra kẻ chiến thắng mùa đông này sẽ là người Nga. Họ luôn thắng trận trong mùa đông mà, đúng không?”…
Bảo Vĩnh (theo Independent)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét