Poroshenko sẽ nói gì với Putin?
Petro Poroshenko đã được xưng tụng là ông hoàng, nhưng chỉ là một ông hoàng kẹo ngọt, ông vua Chocolate, và nhà tài phiệt ấy, dù chỉ giàu thứ 6 ở Ukraine đã mong muốn khoác lên mình thêm một chiếc áo khoác quyền lực. Tuy nhiên, Poroshenko đang đứng trước thảm cảnh trên đe dưới búa trong cuộc đối đầu giữa Nga và phương Tây.
Để hiểu thêm về tình trạng của ông hoàng này, trước hết có một điểm cần chú ý, tuần tới, ngày 26/8, Tổng thống Poroshenko sẽ gặp gỡ người đồng cấp Vladimir Putin, Tổng thống nước Nga tại Minsk (Belarus).
Dù Điện Kremlin có phát đi tín hiệu rằng Tổng thống Putin đồng ý cuộc gặp mặt này một cách bất đắc dĩ, và phía Nga cũng không trông chờ gì về một thỏa thuận ngừng bắn hay giải pháp nào cho cục diện Ukraine hiện tại. Vậy vì sao ông Putin vẫn đi, và ông Poroshenko sẽ phải nói gì khi đứng trước người đàn ông quyền lực của nước Nga?
Mục đích cuộc gặp gỡ này sẽ liên quan đến thỏa thuận ngừng bắn ở miền Đông Ukraine. Nước Nga muốn có thời điểm ngừng bắn để hoàn thành việc sơ tán người dân khỏi vùng chiến sự, thực hiện cứu trợ nhân đạo, và cùng đàm phán về một lộ trình hòa bình và hòa hợp dân tộc.
 |
| Quang cảnh hoang tàn của một ngôi làng ngoại ô Donetsk |
Nhưng phương Tây và những chính trị gia ở Kiev khẳng định sẽ không thể có ngừng bắn ở thời điểm này. Bởi Ukraine đang thắng thế trên chiến trường, việc ngừng bắn một thời gian sẽ khiến phe ly khai có cơ hội tập trung lực lượng đang bị phân tán, củng cố tuyến phòng thủ ở những nơi đang chiếm giữ.
Và việc ngừng bắn vào thời điểm này cũng đồng nghĩa với việc Ukraine đang thua thiệt và nghiễm nhiên công nhận phe ly khai là một bên trong bất kỳ cuộc đàm phán nào.
EU đã chỉ rõ rằng cái mà Nga muốn đã sớm đạt được, đó là bán đảo Crimea. Còn Lugansk, Donetsk, hay miền Đông Ukraine… không phải mục đích của Nga mà là cả Ukraine. Đồng nghĩa với việc không thể để quốc gia này từ bỏ vai trò áo giáp, tuyến phòng thủ đầu tiên của Nga để chạy sang phe đối địch là phương Tây.
Vậy mục đích chuyến đi này chắc chắn sẽ thất bại, nhưng Tổng thống Poroshenko vẫn phải đi. Bởi Kiev mong rằng sẽ có một điều bất ngờ, thậm chí là một phép màu nào đó khiến không cần ngừng bắn nhưng vẫn có thể làm dịu đi căng thẳng giữa Ukraine-Nga và nối lại nguồn cung khí đốt. Bởi như Thủ tướng Arseny Yatseniuk đã nói: “Ukraine sẽ không thể tồn tại nếu thiếu nguồn cung năng lượng từ Nga.”
 |
| Ông Poroshenko giáp mặt ông Putin hồi tháng 6/2014. |
Nhưng liệu phép màu có thể xảy ra được không, khi những gì mà hai nguyên thủ nói với nhau lần đầu tiên đã không được giữ lời.
Trong cuộc gặp thoáng qua hồi tháng 6 nhân ngày lễ kỷ niệm ngày quân Đồng minh đổ bộ ở Normandy, Pháp, Tổng thống Putin đã hy vọng Tổng thống Ukraine thực hiện những gì mình đã hứa khi tranh cử: máu ở đông Ukraina phải ngừng đổ ngay lập tức. Và Putin hứa hẹn: Có làm được điều đó sẽ mở ra những cơ hội mới cho cả hai quốc gia.
Như vậy, Poroshenko là một người thất hứa, và sẽ rất khó xử khi họ giáp mặt nhau lần tới tại Minsk. Phải nói rằng, ông Tổng thống Ukraine đang trên cái đe của người Nga.
Tương lai u ám của Poroshenko
Vậy đâu là cái búa để tạo thành thảm cảnh của ông Petro Poroshenko? Chính là những người đã khoác vào người vị tài phiệt này chiếc áo choàng quyền lực: phương Tây.
Điểm mạnh duy nhất của ông Poroshenko lúc này là thế thượng phong tạm thời trên chiến trường, nhưng đó cũng là con dao hai lưỡi. Bởi khi dựa vào thế mạnh đó để tạo sức ép với ông Putin, đồng nghĩa với việc sẽ khiến người Nga mất mặt. Và một khi nước Nga mất thể diện, thì như phương Tây đã cảnh báo: Moscow sẽ có nhiều hành động khó lường hơn. Đồng thời, cũng không có một tương lai nào cho thỏa thuận về năng lượng.
Stefan Meister thuộc Hội đồng quan hệ đối ngoại (Đức) nói: “Nhằm có được một sự thỏa thuận với Nga, bạn cần những hành động thiết thực của Ukraine. Họ có sẵn sàng không khi đang ở thế tấn công ở miền đông? Tôi có cảm giác ông Putin sẵn sàng nói chuyện nhưng ông ấy không thể bị mất mặt”.
 |
| Xe bọc thép của Ukraine tan tành trước súng chống tăng của quân ly khai ở ngoại ô Lugansk |
Việc giữ thể diện giúp nước Nga dù EU không nói thẳng, nhưng cũng đã nhắc khéo nhiều lần. Tiêu biểu trong việc Kiev cấm phát các chương trình truyền hình tiếng Nga. Và ngay sau đó, một cơ quan phi chính phủ có trụ sở tại Mỹ và EU đã lên tiếng kêu gọi dỡ bỏ lệnh cấm này ngay lập tức. Hành động cấm đoán của Kiev đã bị EU chỉ trích là gây mâu thuẫn dân tộc.
Nhưng dù có tránh mặt thế nào thì phương Tây vẫn quyết giành giật cho bằng được những mục đích của mình, đó là tiêu diệt phe ly khai, thống nhất Ukraine, và biến toàn bộ quốc gia này trở thành tiền đồn của mình trong cuộc chống Nga. Trách nhiệm này dồn cả lên vai Poroshenko.
Những người dân ở miền tây Ukraine đang ủng hộ ông Poroshenko và muốn thấy phe ly khai thua trận. Nhưng những hình ảnh đẫm máu của cuộc nội chiến, sự mệt mỏi vì chiến tranh, thiếu thốn, nghèo đói, sản xuất đình trệ… tất cả những điều đó sẽ khiến người dân thay đổi thái độ với người lãnh đạo Poroshenko.
Một sức ép khác vô cùng to lớn, đó là cuộc bầu cử Quốc hội vào tháng 10 tới. Khi Tổng thống Ukraine ký sắc lệnh giải tán liên minh cầm quyền được lập nên sau thời khi lật đổ cựu Tổng thống Yanukovych và giải tán Quốc hội, tiến hành bầu cử sớm vào tháng 10. Nhiệm vụ lúc này của ông Poroshenko sẽ là nhanh chóng thiết lập cho mình một liên minh chính trị để đảm bảo cho chỗ đứng quyền lực của mình.
Nhưng khi không hoàn thành được nhiệm vụ đó, thì người đang chơi vơi giữa nhiều dòng nước như ông Poroshenko (vốn là nghị sĩ tự do, liên thủ với Đảng Udar để tham gia bầu cử) sẽ sớm bị cơn lũ tranh đoạt quyền lực cuốn phăng.
 |
| Quốc hội Ukraine sẽ bị giải tán trong tuần cuối cùng của tháng 8 để tổ chức bầu cử sớm vào tháng 10/2014 |
Ngoài ra, giới chính trị của Ukraine có một việc họ làm rất thành thạo, đó là tổ chức biểu tình và lật đổ. Yanukovych là trường hợp gần gũi nhất để có thể lấy làm gương cho Poroshenko. Khi quyền lợi của liên minh chính trị không được đảm bảo, mục đích của phương Tây không được hoàn thành, thì sự lật đổ sẽ diễn ra nhanh chóng.
Lời tuyên bố về năng lượng của Thủ tướng Arseny Yatseniuk cũng là lời nhắc khéo với Tổng thống Poroshenko: “Ukraine đang trữ sẵn 3,1 tỷ USD để mua khí đốt, nhưng sẽ cần thêm 5 tỷ mét khối khí đốt của Nga.” Và nếu như Poroshenko không mang về được 5 tỷ mét khối đó, thiên hạ ắt có loạn.
Nằm trên cái đe của nước Nga, và dưới cái búa của vô vàn sức ép, liệu ông Poroshenko sẽ giải quyết tình hình này thế nào. Nếu khéo léo, Poroshenko sẽ trở thành người hùng của Ukraine khi đảm bảo được lợi ích của tất cả các bên và trên hết là lợi ích dân tộc.
Nhưng quá khó cho vị Tổng thống này, bởi đơn giản, lợi ích của các bên hoàn toàn mâu thuẫn với nhau. Thực tế cho thấy, ông Petro Poroshenko đang rất gần với vai trò của một quân tốt thí trong cục diện đối đầu Đông – Tây, thay vì loạn thế xuất anh hùng như ông vua kẹo ngọt này mong muốn.
Đỗ Minh Tú
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét